Remigiusz Baliński

Archipelag Wysp Galapagos położony na Oceanie Spokojnym, na wysokości równika, około 960 km na zachód od wybrzeża Ameryki Południowej jest pochodzenia wulkanicznego. Wyspy należą do Ekwadoru, a ich powierzchnia wynosi 7,8 tys. km² i ciągle się zmienia.

Wyspy te narodziły się z morza i nigdy nie miały połączenia z kontynentem. Co ciekawe – najstarsze lądy mają 4 miliony lat, a najmłodsze nadal się tworzą, gdyż wyspy są jednym z najbardziej aktywnych obszarów wulkanicznych na świecie. Najsłynniejsze na Wyspie Galapagos są żółwie słoniowe. Od nich wzięła się znana nam nazwa archipelagu (po hiszpańsku "galápago" to gigantyczny żółw). Nazwę tę nadał Tomás de Berlanga, biskup Panamy, którego statek
w 1535 r. dotarł do tych wysp, spychany przez prądy morskie.

Prawdziwy rozgłos wyspy Galapagos uzyskały w XIX w. dzięki wyprawie Karola Darwina. Sądził on, że dzięki badaniom naukowym na archipelagu ludzie przybliżą się do "tajemnicy tajemnic, pierwszego pojawienia się nowej istoty na ziemi". Zdobyte przez Darwina materiały, jego doświadczenia i obserwacje stały się podstawą dorobku naukowego oraz przyczyniły się do sformułowania teorii ewolucji i wydania pracy "O pochodzeniu gatunków i doborze naturalnym".

Dzisiaj prawie cały archipelag Galapagos (97% powierzchni) jest parkiem narodowym, który powstał 1959 r. W 1998 roku powstał Rezerwat Morski Galapagos chroniący wody okalające wyspy. Od 1978 r. wyspy znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. W większości miejsc można poruszać się jedynie z przewodnikiem po wyznaczonych szlakach, a opuszczając wyspę trzeba dokładnie zdezynfekować buty, aby nie przewozić z wyspy na wyspę niepożądanych mikroorganizmów. Na wyspach Galapagos występują dwie pory roku: sucha (trwająca o lipca do grudnia) i deszczowa (trwająca od stycznia do czerwca). Mimo położenia wysp na równiku, to przez wpływ zimnego Prądu Peruwiańskiego panuje tu klimat równikowy chłodny i suchy. Temperatura powietrza rzadko przekracza 27ºC w ciągu dnia.

Każda z wysp ma swoją specyfikę. W krajobrazie dominują zastygłe ostrza skał, skaliste wysepki, kamienne i piaszczyste plaże, kraterowe jeziora oraz płytkie laguny. Najwyższe wzniesienie sięga 1859m n.p.m. Wyspy słynną przede wszystkim z licznych endemitów. Niektóre gatunki endemiczne występujące na Galapagos to:

• Legwan lądowy
• Legwan z Santa Fe
• Legwan morski (jedyna jaszczurka żywiąca się w morzu)
• Żółw słoniowy
• Jaszczurki lawowe (7 gatunków)
• Gekkony galapagoskie (6 gatunków)
• 13 endemicznych gatunków zięb Darwina
• Pingwin równikowy
• Nielotny komoran galapagoski
• Myszołów galapagoski
• Sowa galapagoska
• Drozd przedrzeźniacz.

Co ciekawe, na 89 gatunków gniazdujących tam ptaków, aż 76 nie występuje nigdzie indziej. Wszystkie gady i ssaki to endemity. Wśród ssaków są 2 formy płetwonogich, 2 gryzoni i 1 nietoperz. Wśród gadów 4 rodzaje jaszczurek (legwany lądowe i morskie, jaszczurki lawowe, gekkony), 1 żółw i 1 wąż. Na wyspach w ogóle nie występują płazy i ryby słodkowodne.

Nurkowania na wyspach nie należą do najłatwiejszych ze względu na dość zimną wodę – w granicach 15ºC – oraz bardzo silne prądy. Ze względu na nie, należy bardzo uważać podczas zanurzania i wynurzania, aby nie zostać rozbitym o skały. Pod wodą nie jest łatwiej. W miejscach przesmyków między wyspami występują tak silne prądy, że przepłynięcie wymaga wielkiego wysiłku i sprytu.

Flora podwodna jest fenomenalna. Występują tu rozmaite gatunki rekinów i można je zobaczyć pod wodą, a nie tylko o nich przeczytać. Dość często można napotkać stada orleni i płaszczek złotych szybujących niczym stada wielkich podwodnych ptaków. Manty też nie należą do rzadkości. Wielkie, zielone, skórzaste żółwie morskie spotkać można kilka razy podczas nurkowania. No i oczywiście wszędobylskie foki, które rozweselą swoimi harcami każde nurkowanie.

Reasumując, to jedno, jedyne takie miejsce na Ziemi.